Değiştirilmek istenen davranışların listesinin yapılarak öncelikli olanlardan bir tanesinin seçilmesi (Günlük yaşamda aileyi veya çocuğu zorlayan en olumsuz davranışın ne olduğuna karar verilmesi.)
- Kazandırılmak istenen olumlu davranışın seçilmesi (çocuğun yapabileceği ve hoşuna gidebilecek davranışın ne olduğuna karar verilmesi.)
- Her davranışa karşılık gelecek pekiştireç ödül ve cezanın önceden belirlenmesi ve belirlenen pekiştireç ödül ve cezanın titizlikle uygulanması.
- Yetişkinlerin davranışlarında KARARLI ve TUTARLI olmalarına dikkat edilmelidir.(Her seferinde aynı davranışına aynı tepki verilmelidir.)
- Yetişkinler yapabilecekleri hedef davranışları seçmeli, uygulayabilecekleri yöntemlere (ödül-ceza ) karar vermelidirler.
Yani; çocuğa bir şey öğretmeye öncelikle yetişkin hazır olmalıdır. Ardından çocuğun hazır olduğu davranışlara geçilmelidir.
ÖFKE NÖBETLERİ VE SALDIRGANLIK
Otistik çocukların öfke nöbetleri ve saldırgan davranışları, genellikle istedikleri bir şey yapılmadığında, kafalarındaki düzen bozulduğunda, kendilerini baskı altında hissettiklerinde, bazen de nedeni yetişkinlerin bilmediği ya da anlamadığı zamanlarda ortaya çıkabilmektedir. Öfke nöbetleri ve saldırganlığın Otistik çocukların çevrelerinde olup biteni anlayamamalarından dolayı yaşadıkları gerilimin bir sonucu olduğuna da inanılmaktadır. Böylesi bir gerilimin çocukların ilişkilerini bozması, çevresindekileri çaresiz bırakması hatta korkutması da kaçınılmazdır. Ayrıca bu davranışlar otistik çocuğun öğrenme yaşantılarını da olumsuz etkileyecektir.
NE YAPMALI?
- Öfke nöbetine sebep olan etmenler varsa bulunmalı ve mümkünse ortadan kaldırılmalıdır.
- Çocuğun davranışları karşısındakileri asla KORKUTMAMALIDIR.
- Çocuğun bunu başkalarına zarar vermek için yapmadığı, bunun KENDİNİ İFADE ETME biçimlerinden biri olduğu düşünülmelidir.
- Çocuğa kendini ifade edecek doğru kanallar öğretilmelidir.
- (Konuşmayan bir çocuğa, istek ve ihtiyaçlarının resimlerinin olduğu bir defter hazırlanması gibi)
- Öfke nöbeti bitince,2-3 saniye sessiz kaldıktan sonra çocuğun bu davranışı dikkate alınmalı ve övülmelidir.
(Aferin, şimdi sakin oturuyorsun.)Yani çocuk öfke nöbeti yaşadığı için cezalandırılmamalı, öfke nöbeti bitince sakinleştiği için ödüllendirilmelidir.
ÖFKE NÖBETİ SIRASINDA ÇOCUK KENDİNEVE ÇEVRESİNE ZARAR VERİYOR İSE:
- Mümkünse çocuk yalıtılmış bir ortama alınmalıdır.(Etrafta sivri, kesici bir şeylerin olmadığı.)
- Çocuk, yetişkin tarafından kucağa alınmalıdır. Sırtı yetişkinin göğsüne gelecek, kafası yetişkinin çenesinin 10 cm. Altında kalacak (eğer çocuk kafa atarsa, yetişkinin çenesine veya kafasına zarar vermesin) şekilde, bacakları yetişkinin bacaklarının arasında kalacak şekilde, sımsıkı tutulmalı, sıkıca sarmak yoluyla kontrol etmelidir. Öfke nöbeti ve saldırganlık geçinceye dek, çocuğun enerjisi bitip sakinleşinceye kadar… Tutmaya devam edilmelidir. Bu arada unutulmaması gereken, yetişkinin çocuğa sözel müdahalede bulunmayıp sakin tutumunu sürdürmesidir.